سخن یار

سبو بدوش گذشتم زکوی باده فروش

براه میکده دیدم سبوکشان مدهوش

فتاده پیر، کناری قدح شکسته و مست                                       

بدور لاله ی رویش، چراغ ها خاموش

تجلی دل ما گشت در جهان مثال

درخت اخضر زیتون و موسی بی هوش

کبوتر دل ما دام زلف می طلبد

به سینه می تپد از شوق سینه و آغوش

به عشق روی تو ما زنده ایم، اگر مُردیم

به سنگ سینه ی ما نام تو بود منقوش

رواست حاجت ما را روا کنی ای دوست

که بار عشق تو بر دوش می کشم هر دوش

به چند درهم معدوده یوسفی بخرند

مرا بهیچ خریدی به هیچ هم مفروش

براه میکده دیدی سیاه مستی را

"تخلص" است که او را نه عقل مانده، نه هوش

اگر چه شرح این ابیات از توان همچو منی بیرون است؛ ولی به یاد سالها مصاحبت با سراینده بزرگ این ابیات، چند سطری می نویسم. 

تجلی دل ما گشت در جهان مثال

درخت اخضر زیتون و موسی بی هوش. موسی کلیم (ع) در بیابان به اهلش گفت فقال لاهله امکثوا انی انست ناراً (به اهلش گفت مکث کنید من با آتشی مانوس شدم) فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِی مِن شَاطِئِ الْوَادِی الْأَیْمَنِ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبَارَکَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَن یَا مُوسَى إِنِّی أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ. در برخی روایات آمده است که شاطی وادی ایمن فرات، بقعه مبارکه کربلا و شجره محمد صلی الله علیه و آله و سلم است. آن آتش عشق به اهل بیت بود که موسی با آن انس گرفت این تجلی از حقیقت نبوی ظهور الله بود. موسی در این تجلی محو شد. حضرت استاد در این بیت این تجلی را در عالم مثال می داند. این تجلی در عالم مثال به صورت درخت اخضر زیتون بود. چون تجلی به جبل موسوی شد موسی به حالت صعق و فنا رسید. فلما تجلی ربه للجبل جعله دکا و خر موسی صعقاً. چون انسان کامل و حقیقت کربلا بر موسی تجلی نمود؛ وی بی هوش شد. این بی هوشی همان فنای در آن تجلی و فنای در انسان کامل که فنای در حق است. البته تجلیات در عالم مثال به صورت تصاویری ظاهر می شوند؛ که تاویل آن در روایت فوق آمده است. عارف در هر تجلی در عالم مثال، تاویل و معنای آن را می داند.(در باره عالم مثال بعدا خواهیم گفت). درخت اخضر (سبز) اشاره به مقام ولایت است. و زیتون اشاره به حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام می باشد. چنانچه در روایات آمده که تین و زیتون که خدا در قرآن فرموده؛ امام حسن و امام حسین (ع) هستند. این مختصری بود راجع به یک بیت از این بزرگ.