تاملی در غدیر

آیا غدیر برای حضرت علی علیه السلام مقام و شأنی بوده یا علی به غدیر رتبه داد؟ آیا مقامات و ولایت حضرت علی (ع) منحصر در خلافت ظاهری و حکومت بعد از رسول اکرم(ص) است؟ آیا شیعه حقیقی کسی است که فقط به خلافت بلافصل امیر المومنین معتقد باشد؟

همانطور که از مباحث قبلی در باب انسان کامل و ولایت، روشن شده است؛ ولایت یک امر حقیقی و الهی است، که تحت تأثیر زمان و مکان و حوادث قرار نمی گیرد. ولایت یک امر انتصابی نیست. حتی در عرفان ثابت شده که ولایت به هیچ جعلی حتی از طرف خدا مجعول نیست! پس پیامبر، حضرت علی را به ولایت منصوب نکرد. بلکه آن حقیقت را به مردم معرفی نمود. ولایت حقیقتی است که بالذات بالاتر از مرتبه جعل است. چون جعل مربوط به مرتبه کونی و خلقی است اما ولایت در مرتبه ربوبیت و الوهیت است. الولیّ اسم حق تعالی است و ولیّ مطلق دارای تمام شوون و تجلیات الهی است. این ولایت با خلافت ظاهری بسیار متفاوت است. زیرا این خلافت به معنای حکومت بر مسلمین، یک شأن خلقی و بشری و تاریخی است. اما ولایت جهت ربوبی است نه خلقی. از این رو  امیر المومنین (ع) در روز غدیر به ولایت منصوب نشد. بلکه در این روز رسول الله (ص) حضرت علی را به مردم معرفی نمود. نه اینکه به جانشنی برگزید. پس ولیّ، جانشین خدا در تمام عالم هستی است. چه مردم بدانند یا ندانند و چه بخواهند یا نخواهند. بی شک بیعت مردم برای ولیّ خدا سودی ندارد، بلکه برای خود ایشان مفید است. در این بین ولیّ مطلق امیر المومنین، دارای ولایت کلیه و مطلقه الهیه است. یعنی او خلیفه الله مطلق است به عبارتی دیگر خدا هر کاری که انجام دهد به وسیله علی انجام می دهد و به هر چه نظر کند به واسطه علی نظر می کند. علی عین الله و یدالله؛ این جملات تشریفاتی نیست بلکه حاکی از یک حقیقت مهم در عالم است. به همین سبب حضرت، خلیفه خدا و قائم مقام وی در سراسر هستی است از عوالم غیب گرفته تا این عالم مادی. با این وصف غدیر برای علی علیه السلام شأن و مقامی نیست، بلکه آن حضرت به غدیر ارزش و بها داد. کما اینکه ایشان به کعبه ارزش و قداست داد، نه اینکه حضرت به خاطر ولادت در بیت ارزش پیدا کرد. چنانچه در زیارت آن حضرت می خوانیم: السلام علی من شرفت به مکه و منی.(سلام بر کسی که مکه و منی به خاطر او شرافت یافت.