عرفان

عرفان

عرفان اسلامی
عرفان

عرفان

عرفان اسلامی

عناوین یادداشت‌ها

  • نفس الله القائمه یکشنبه 1 اسفند 1400 09:30
    در یکی از زیارات امیر المومنین علیه السلام می خوانیم: السلام علی نفس الله القائمه فیه بالسنن سلام بر نفس خدا که سنن در او قائم است. نفس به معنای ذات شئی است. نفس به فتح فاء نیز از آن جهت نفس نامیده شده که از نفس به سکون فاء نشاءت می گیرد. همچنین به معنای روح و جان شئی و گاهی به نفس ناطقه انسانی. همه این معانی به ذات...
  • علم فاطمی ظهور علم حق یکشنبه 3 بهمن 1400 10:02
    ناطقه ی مرا مگر روح قدس مدد کندتا که ثنای حضرت سیّده نساء کند نفخه قدس بوی او، جذبه انس خوی اومنطق او خبر ز «لا ینطق عن هوی» کند «مفتقرا» متاب رو از در او به هیچ سو، زان که مس وجود را فضه او طلا کند در روایت است که: سلمان می گوید: عمار به من گفت: آیا از امر تعجب آوری برای تو خبر دهم! گفتم: بگو. عمار گفت: [روزی] همراه...
  • به شعر حافظ شیراز می رقصند و می نازند ... دوشنبه 19 مهر 1400 09:13
    به شعر حافظ شیراز می رقصند و می نازند سیه چشمان کشمیری و ترکان سمرقندی به بهانه روز حافظ به نکته ای از این عارف بزرگ اشاره می کنیم. نکته ای که در این یک بیت فوق نهفته است؛ گستردگی توجه به اشعار حافظ در بین همه اقشار مردم است. هم اهل ظاهر و اهل ادبیات و هم اهل معرفت همگی به شعر حافظ و هر کس به ظن خود آن اشعار را معنا...
  • علی علیه السلام در کلام خوارزمی یکشنبه 27 تیر 1400 09:48
    حسین خوارزمی از عرفای شیعی قرن 8 و 9 است . وی از شارحان ابن عربی بوده و کتاب فصوص قیصری را به توصیه دوستان به فارسی ترجمه نموده است. در ابتدای دیوان خود که به فارسی نگاشته است در ذکر امیر المومنین علیه السلام اشعار زیبایی گفته که در ذیل می آوریم گر آرزوى شاهى ملک رضا کنى‏ پیوسته باش بنده درگاه مرتضى‏ سردار دین احمد و...
  • معنای عرفانی صدیق شنبه 5 تیر 1400 10:43
    صدیق در ادبیات عامیانه به معنای راستگو و کسی که همواره به راستی سخن می گوید و دروغ نمی گوید. اما بزرگی می فرمود که صدیق معنای بالاتری از راستگویی دارد و آن این است که صدیق کسی است که بر اساس سخن او در عالم خارج، اشیاء تحقق می یابند. در واقع صدیق کسی است که در خارج مصداق آفرین است. صدیق نه تنها همیشه راست می گوید بلکه...
  • لمعه ای از دعای سحر یکشنبه 5 اردیبهشت 1400 09:12
    دعای معروف سحر از امام همام حضرت باقر علیه السلام نقل شده است. مرحوم امام خمینی در جوانی شرحی بر این دعای شریف نوشته اند که حاوی نکته مهمی است. ما در این مختصر به این نکته اشاره داریم. در این دعا که حاوی اسماء الهی است، امام حق را به آنها قسم می دهد. فرازهای این دعا مشابه هم می باشد. اللهم انی اسالک من بهائک بابهاه و...
  • مبعث چهارشنبه 20 اسفند 1399 11:23
    بعثت از بعث به معنای برانگیختن و فرستادن می آید. در برخی مطالب گذشته پیرامون اسفار اربعه عرفانی گفته ایم که زمانی که عبد به مقام فنای مطلق و قرب محض می رسد سفر دومش به پایان می رسد. و اگر قابلیتش را داشته باشد از این حالت فنائیه به مملکت خود رجوع می کند و به امر خدا به سوی خلق سفر می کند و با علم الهی و علم به ذوات...
  • حرکت و زمان در منظر عرفان یکشنبه 10 اسفند 1399 11:30
    در فلسفه یا علم فیزیک، زمان تابع حرکت است و با آن معنا پیدا می کند. اما اغلب منظور از حرکت، حرکت اجسام مادی است. مثلاً سال، حرکت زمین به دور خورشید یا شبانه روز حرکت وضعی زمین است. در فیزیک جدید، زمان را با نوسان اتم اندازگیری می کنند. اگر حرکت در اتمها صفر شود زمان فیزیکی بی معنا خواهد بود. در فلسفه متعارف زمان را...
  • علی علیه السلام اسم الله الرضی چهارشنبه 6 اسفند 1399 09:40
    در زیارت مولا در مفاتیح آمده که السلام علی الاسم الله الرضی و وجهه المضیئ او اسم اعظم حق و وجه نورانی اوست. در باره ولی مطلق امیرالمومنین علیه السلام هر چه بگوییم قاصریم. آنچه که در روایات در مدح مولا آمده همگی مقامات ظاهری آن حضرت است و گرنه در باب حقیقتِ ولی مطلق که یکی بیش نیست؛ هیچ سخن و کلامی نمی توان گفت. لا...
  • عیسای فاطمی یکشنبه 7 دی 1399 14:14
    و سلام علی یوم ولدت و یوم اموت و یوم ابعث حیاً در سوره مریم از قول عیسای مسیح حق تعالی نقل می کند که عیسی بر خود در سه روز سلام کرد. روز ولادت روز مرگ و روز بعثت. سلام اسم حق است و یکی از 99 اسم مشهور خداست. عیسی پیامبری است که ولادتش بدون پدر بود به قول ابن عربی عیسی از ماء متوهم جبرئیل و مریم به وجود آمد. پس به نوعی...
  • ایمان دوشنبه 3 آذر 1399 10:58
    مقام امن و می بی غش و رفیق شفیق گرت مدام میسر شود زهی توفیق ایمان مصدر باب افعال است و به معنای رسیدن به امنیت است که آن، امنیت باطنی و درونی است. واضح است که امنیت ظاهری و جسمانی در این عالم ممکن نیست چون هیچ جایی وجود ندارد که انسان از خطرات ظاهری در امان باشد. ایمان حقیقی، به معنای اعتقاد به خدا یا یک حقیقت معنوی...
  • صاحب الزمان (عج) دوشنبه 5 آبان 1399 11:20
    در باره حضرت ولی عصر عج الله تعالی فرجه سخن بسیار رفته است. تصور اغلب خلق در باره آن حضرت ناشی از پیش فرضهای نادرست است. بیشتر مردم حتی در باره ظاهر حضرتش به گونه ای است که ایشان شبیه علماء و لباس ایشان را مثل علماء می دانند. عبا و عمامه و محاسنی که از علما می بینیم و سخن گفتن آن حضرت هم شبیه علما و با ادبیات آنها و...
  • علی مع الحق چهارشنبه 30 مهر 1399 10:59
    در روایت مشهوری آمده است که علی مع الحق و الحق مع علی یدور معه حیث ما دار. علی با حق است و حق با علی است با او حرکت می کند هر جا که او رود. یا حق با او می چرخد هر جا که او بچرخد. دور به معنای گردش و دوران است و گاهی به معنای حرکت غیر چرخشی نیز آمده است. این احتمال وجود دارد که منظور دایره وجود باشد که حضرتش موجب پدید...
  • ادبار دنیای خیالی دوشنبه 21 مهر 1399 14:02
    دنیا در لسان دین به معنای عالم طبیعت و ماده نیست. همانگونه که قبلاً اشاره گردید، در فهم متون دینی باید به معنای اصلی و اولیه کلمه دقت نمود. دنیا به معنا نزدیکتر است و چون این عالم، محسوس ماست و به ما نزدیکتر است به آن دنیا گفته اند. در ادبیات دینی، دنیا در مقابل آخرت آمده است. دنیا در واقع توجه ما به دون و هر چه پست...
  • القای عصا چهارشنبه 9 مهر 1399 13:39
    در سیر و سلوک الی الله سالک باید تمام تعلقات و هر چه که به آن اتکاء دارد را ترک نماید. حق تعالی به موسی فرمود ما تلک بیمینک یا موسی قال هی عصای اتوکا علیها و اهش بها علی غنمی و لی فیها مارب اخری. ای موسی چه در دست داری؟ گفت عصایی که به آن اتکاء دارم و برای گوسفندانم برگ می ریزم و کارهای دیگر. عصا در اینجا به قول...
  • رقیه (س) ارتقاء بخش سالکان چهارشنبه 2 مهر 1399 10:06
    حضرت رقیه سلام الله علیها ارتقاء بخش همه انبیاء و اولیای الهی است. به عنایت آن حضرت می توان به قرب حق رسید. اهل دنیا تصور می کنند که آن حقیقت سن و سال کمی داشته و از مقام حقیقی حضرتش غفلت می کنند. در حالی که سن وسال برای اهل بیت معنا ندارد. در قرآن در باره یحیی می فرماید یا یحیی خذ الکتاب بقوه و اتیناه الحکم صبیاً در...
  • فلکیات از منظر ابن عربی سه‌شنبه 11 شهریور 1399 13:46
    بحث فلکیات گاهی اشاره به مبحث نجوم فیزیکی دارد که اشاره به منظومه شمسی و سیارات و کهکشان ها دارد. این مباحث در علم نجوم جدید (astronomy) مطرح می شود ولی نکته مهمی که اغلب افراد از آن غافل و بی اطلاعند این است که در زمان قدیم گاهی از نجوم و فلکیات منظور این آسمان و سیارات و ستارگان نبوده است. مثلاً منظور از مریخ این...
  • روح القدس چشیده میوه کال ولایت شنبه 25 مرداد 1399 12:36
    در روایتی از امام حسن عسکری علیه السلام نقل شده که: روح القدس فی جنان الصاقوره ذاق من حدائقنا الباکوره. روح القدس در بهشت برین (بهشت آسمان سوم) از میوه های کال باغهای ما می چشد. در روایات آمده است که روح القدس بالاترین ملک در قرب و منزلت است حتی از جبرئیل که ملک وحی است، افضل است. اگرچه برخی هم آن را معادل جبرئیل فرض...
  • مخاطبان در قرآن کریم شنبه 4 مرداد 1399 09:34
    حق تعالی در قرآن کریم انسانها را با الفاظ مختلفی نام می برد. از قبیل ناس، مومن، بنی آدم و انسان و یا به ضمایر مخاطب مثل انتم و کم. اغلب چنین تصور می کنند که اینها همه خطاب به عموم مردم است. ولی در واقع هر کدام از این الفاظ مر بوط به یک گروه خاص است. به نظر می رسد عام ترین خطاب حق در قرآن کلمه ناس باشد. یعنی خطاب به...
  • کلام دوست دوشنبه 23 تیر 1399 11:33
    گلچینی از سخنان مرحوم حاج اسماعیل دولابی رضوان الله تعالی علیه: ۱- هر وقت در زندگی‌ات گیری پیش آمد و راه بندان شد، بدان خدا کرده است؛ زود برو با او خلوت کن و بگو با من چه کار داشتی که راهم را بستی؟ هر کس گرفتار است، در واقع گرفته‌ی یار است. ۲- زیارتت، نمازت، ذکرت و عبادتت را تا زیارت بعد، نماز بعد، ذکر بعد و عبادت بعد...
  • رایحه در حدیث کساء یکشنبه 8 تیر 1399 11:28
    شامه و بویایی یکی از حواس اصلی انسان است. مکاشفات اهل کشف اغلب از یکی از حواس پنچگانه ظاهر می شود. از این بین بویایی به جهت برد زیادتری که نسبت به بینایی یا شنوایی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در برخی روایات آمده که بوی خوش بهشت از مسافت هزار ساله به مشام می‌رسد؛ ولی ستم کننده به والدین و قطع رحم آن را...
  • محال ممکن! چهارشنبه 27 فروردین 1399 08:39
    ابن عربی در باب 177 از فتوحات مکیه، محال مصطلح عقلی که در فلسفه بیان شده را محال واقعی نمی داند بلکه آن را ممکن می داند. به عنوان مثال می گوید:" این مرتبه جز وجود محالات را نمی پذیرد. و همینطور انسانی که در خانه اش خوابیده و خودش را بر همین صورت معهود در شهر دیگری و بر حالت دیگری که مخالف حالت اول است می بیند. و...
  • عالم وجود، جدال تضادها سه‌شنبه 5 فروردین 1399 13:02
    مشاهده ما در عالم وجود، از جهان مادی تا عوالم غیب نشانگر تضادها و جنگ ها و درگیری هاست. در این جهان مادی جدال میکروبها با موجودات دیگر و بسیاری از موجودات با یکدیگر اعم از بیماری ها یا جدال بر سر تولید مثل و غذا. در نوع بشری جنگ ها و نزاع ها از جنگ بین کشورها تا نزاع خانوادگی وجود دارد. در واقع عالم وجود بر همین مبنا...
  • مذهب زینبی سه‌شنبه 20 اسفند 1398 14:12
    ابن عربی در باب 178 معرفت مقام محبت در بخشی از قصیده اش گوید: تعجبت من زینب فی الهوی و لیس لنا غیرها مذهب در روز شهادت حضرت عقیله بنی هاشم سلام الله علیها به یاد این شعر از ابن عربی افتادم که می گوید: تعجب می کنم از زینب در عشق و برای ما مذهبی غیر از او نیست. اگرچه ابن عربی فرزندی به نام زینب داشته است ولی به نظر نمی...
  • ضعف عقل در معرفت شناسی سه‌شنبه 17 دی 1398 15:55
    عقل در همه علوم به خصوص فلسفه، جایگاه مهم و حیاتی دارد. تمامی مباحث فلسفی بر اساس براهین عقلانی بنا نهاده شده است. اما نکته مهمی که در فلسفه از آن غفلت شده این است که بسیاری از مباحث بنیادی فلسفی از قبیل : خدا، وجود، حدوث و قدم، ماهیت، کیفیت صدور ممکنات از خدا یا صدور کثرت از وحدت صرفه، تعلق روح یا نفس به بدن مادی و...
  • معنای علم سه‌شنبه 30 مهر 1398 10:37
    علم یا دانش در ادبیات عامه به معنای دانستن یا علوم بشری از قبیل ریاضی و فیزیک و پزشکی و علوم انسانی و یا علوم دینی مثل فقه و اصول و منطق و فلسفه و امثالهم است. اما علم در ادبیات الهی و دینی ما به معنای این علوم نیست. این علوم ظاهری از منظر ما انسانهای عادی که از حقایق عالم بی خبریم علم محسوب می گردد. همانند طفلی که به...
  • کل نگری در دین یکشنبه 28 مهر 1398 13:52
    دین یک حقیقت جامعی است که برای هدایت بشر از عالم تنگ مادی تا ملاقات حق تعالی برنامه ریزی دارد. تفکیک دین به برخی علوم از قبیل فقه و اصول، کلام، فلسفه، اخلاق، عرفان، تفسیر و حدیث و رجال؛ موجب گردیده تا برخی فقط تک بعدی به دین بنگرند و از سایر حقایق دینی باز بمانند. پیامبر و یا ائمه هدی علیهم السلام دین را به علوم مختلف...
  • غنای معشوق کربلا سه‌شنبه 26 شهریور 1398 14:58
    اگرچه حسن تو از عشق غیر مستغنی است من آن نیم که از این عشق بازی آیم باز بی شک تمام حسن ذات الهی در امام حسن و امام حسین علیهما السلام ظهور نموده است. ظهور حسن و به تبع آن ظهور عشق، در کربلا از همه جای عالم بیشتر است. عشق به دنبال حسن و زیبایی است. هر زیبایی در عالم ظهور زیبایی حق است و خلق را به دنبال خود می برد. اما...
  • نکته ای در بیان آیه شریفه و ان یکاد چهارشنبه 6 شهریور 1398 09:52
    در اغلب تفاسیر در شرح آیه شریفه و ان یکاد الذین کفروا لیز لقونک بابصارهم لما سمعوا الذکر و یقولون انه لمجنون و ما هو الا ذکر للعالمین؛ به چشم زخم کفار هنگام نزول وحی بر نبی تفسیر گردیده است. اما بزرگی از اهل معرفت در بیان این آیه می فرمود که این آیه ارتباطی با چشم زخم ندارد. بلکه منظور از کفار در این آیه مسلمانانی...
  • نکته ای در باب رضا یکشنبه 23 تیر 1398 10:14
    به مناسبت میلاد حضرت امام رضا علیه السلام به یک نکته در باب رضا اشاره می کنیم. مرحوم حاج آقا دولابی رضوان الله علیه می فرمود: وقتی کسی حضرت رضا را با جان و دل قبول کند دیگر از خدا رضاست، تا آخر و همیشه دیگر خلاص شد. یعنی هر که از رضا، رضا شد از خدا رضاست و خدا هم از او رضاست. خیلی به من این نکته چسبید. اصلاً شربت...