عرفان

عرفان

عرفان اسلامی
عرفان

عرفان

عرفان اسلامی

عناوین یادداشت‌ها

  • تقابل اسماء الهی دوشنبه 20 شهریور 1396 11:14
    ابن عربی در مقدمه فتوحات گوید: الوهیت اقتضای آن را دارد که در جهان، بیماری و سلامتی باشد. بنابراین دور کردن و ازاله اسم المنتقم از وجود، سزاوارتر از دور کردن و ازاله اسم الغافر و عفو کننده و نعمت بخشنده نمی باشد. و اگر از اسماء الهی اسمی مانده باشد که آن را حکمی نباشد، باید معطل و بیکار بماند در حالی که در الوهیت...
  • دعای تعقیب نماز عشاء دوشنبه 6 شهریور 1396 10:58
    در مفاتیح الجنان در تعقیب نماز عشاء دعایی ذکر شده که دعای طلب رزق است. در نوشته های قبلی عرض شد که رزق و روزی اعم از رزق مادی و معنوی می باشد و بر خلاف نظر عامه فقط منحصر به رزق مادی نمی باشد. بلکه اغلب آیات و روایات ما به رزق معنوی اشاره دارد. بشر در اغلب زمان عمر کوتاه خود معمولاً به دنبال رزق مادی است و چنین می...
  • پیچیدگی های تاویل زن و مرد در عرفان یکشنبه 1 مرداد 1396 15:16
    ابن عربی در احوالات خود در باره زنان می گوید: من در آغاز ورودم در این طریق ، مکروه ترین خلق خدای تعالی زنان و نزدیکی آنان بود و بر این نحو ، هجده سال باقی ماندم و چون نزد من این خبر نبوی _ که خداوند زنان را برای نبی خود دوست گردانیده است _ آگاهی یافتم ، خوف خشم نزد من تقدم یافت و فهمیدم که نزد پیامبر (ص) زنان نه از...
  • فطر عاشق شنبه 3 تیر 1396 10:33
    رمضان در میان ماهها حکم اسم اعظم را در میان اسماء دارد. این ماه شهرالله است یعنی ماه ظهور اسم اعظم برای سالک است. همانطور که اسم اعظم الهی جامع همه اسماء اوست طبعاً ماه رمضان هم جامع همه مراتب سیر و سلوک و تجلیات الهی است. روزه بر همه افراد بالغ واجد شرایط واجب است. و این وجوب به نظر می رسد که علاوه بر وجوب فقهی...
  • بهشت حسی و بهشت معنوی سه‌شنبه 16 خرداد 1396 09:24
    همان طور که در این عالم لذات مادی و معنوی وجود دارد در عالم برزخ و قیامت هم بهشت ظاهری و باطنی وجود دارد. محسوس در عالم قیامت با محسوس در عالم دنیا متفاوت است. محسوس اخروی به معنای ملموس است نه به معنای محسوس مادی و فیزیکی. حواس ظاهری در آخرت بسیار قوی تر و ادراکاتش بالاتر از ادراکات حس در دنیاست. تحمل بدن دنیوی برای...
  • ضیافت امساک چهارشنبه 10 خرداد 1396 09:56
    سؤالی که در برخی اذهان ممکن است مطرح شوداین است که ضیافت با امساک چه تناسبی دارد. چون در ذهن عامه ضیافت و مهمانی به معنای خوشی و لذت و عیش است. پس چرا مهمانی خدا به نخوردن و نیاشامیدن و ترک شهوات است؟ خواه این شهوات مادی باشد یا غیر مادی. مرحوم امام خمینی در یکی از سخنرانی هایشان به نکته دقیقی در باب حقیقت روزه اشاره...
  • ظهور امام حاضر چهارشنبه 20 اردیبهشت 1396 13:02
    به نظر می رسد اغلب روایاتی که در باب امام زمان علیه السلام آمده است، دارای تاویل می باشد. اما اغلب اهل ظاهر همانند بقیه روایات و آیات قرآن فقط معنای لفظی ظاهری از آن را می فهمند. تفکر اهل ظاهر در باره ایشان این است که حضرت در گوشه ای از جهان و در منطقه خوش و آب و هوایی به دور از چشم مردم زندگی می کنند و از گرفتاری های...
  • مناجات شعبانیه تجلیگاه اولیای مکمل سه‌شنبه 12 اردیبهشت 1396 15:03
    مناجات شعبانیه دعایی است که از حضرت علی علیه السلام نقل شده و بقیه ائمه هدی علیهم السلام نیز این دعا را می خواندند. این نکته نشانگر عظمت این مناجات است. چون ائمه بر اساس تجلی خاص و احوال مختص به خود دعا و مناجات دارند. در فقره ای از این دعا آمده است: الهی هب لی کمال الانقطاع الیک و انر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک...
  • دعای رجبیه، تبیین ولایت شنبه 2 اردیبهشت 1396 12:08
    در مفاتیح الجنان در اعمال ماه رجب به یک دعا اشاره شده که توسط محمد بن عثمان از امام زمان علیه السلام نقل شده است. این دعا حاوی نکات مهم و دقیقی پیرامون اولیاء است. ابتدای دعا با این جمله آغاز می شود: اللهم انی اسالک بمعانی جمیع ما یدعوک به ولاه امرک المامونون علی سرک المستبشرون بامرک الواصفون لقدرتک المعلنون لعظمتک....
  • یا علی انت کما اثنیت علی نفسک چهارشنبه 23 فروردین 1396 11:52
    مرحوم حاج آقا دولابی در یکی از سخنرانی هایشان می فرمود که آن خدایی که در ذهن مردم است ناخن کوچک علی (ع) هم نمی شود! این جمله ای بسیار زیبا در مدح مولای اهل یقین است. برخی این جمله یا امثال آن را غلو می پندارند. این از بی خبری ایشان از حقیقت ولایت کلیه و مطلقه علوی است. این جمله زیبا نشانگر مطلب مهمی است و آن اینکه...
  • اسرار قیام، رکوع و سجود حقیقی سه‌شنبه 17 اسفند 1395 14:39
    مرحوم امام در کتب خود به اسرار قیام، رکوع و سجود اشاره دارد. ایشان رکوع را فنای صفاتی و سجود را فنای ذاتی و فنای مطلق می داند. کما اینکه قیام مقام فنای افعالی بنده در حق است. ایشان در کتاب سر الصلوه در باب قرائت گوید: اول، قرائت عامه است؛ که اصل آن، تجوید و تصحیح صورت است؛ و کمال آن، تفکر در معانى و مفاهیم عرفیه است....
  • اسرار و مراتب نیت شنبه 30 بهمن 1395 13:24
    مراتب نیت در دیدگاه مرحوم امام و اهل معرفت عبارتند از: نیت "پیش عامّه، عزم بر اطاعت است طمعاً یا خوفاً : یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً . و در نزد اهل معرفت، عزم بر اطاعت است هیبتاً و تعظیماً: فَاعْبُدْ رَبَّکَ کَانَّکَ تَراهُ، وَ انْ لَمْ تَکُنْ تَراهُ فَانَّهُ یَراک . و در نزد اهل جذبه و محبت، عزم بر...
  • اذان در نماز شنبه 30 بهمن 1395 11:25
    مرحوم امام خمینی در کتاب سر الصلواه در باب اذان فرماید: "اذان، پیش اهل معرفت، اعلام قواى مُلک و ملکوت در انسان کبیر و صغیر است براى مهیا شدن از براى حضور درگاه حقّ تعالى. و اقامه، حاضر نمودن آنها و بپاداشتن آنان است در محضر قدس کبریا- جل و علا. پس، با تکبیرات اولیه، اعلان عجز موجودات را از قیام به ثناى حقّ دهد و...
  • انسان و نسبیتها یکشنبه 12 دی 1395 14:18
    ممکنات منجمله انسان، همواره در نسبیتها و محدودیتهای مختلفی بسر می برند. زمان و مکان، عوالم و نشآت مختلف از دنیا و برزخ و قیامت، عقل و علم محدود و مقید، لذات و الم های مختلف و الی بی نهایت نسبیت وجود دارد. هرگز انسانی نمی تواند از تمام نسبیتها و حدود، رهایی یابد و همواره تحت تعدادی از نسبیتها بسر می برد. بر این مبنا...
  • وضو سه‌شنبه 30 آذر 1395 12:00
    امام صادق علیه السلام در کتاب شریف مصباح الشریعه می فرماید: چون قصد تطهیر و وضوء کنى به آب نزدیک باش مانند آن شخصى که مىخواهد خود را به رحمت پروردگار متعال نزدیک کند، زیرا خداوند آب را وسیله مناجات و قرب خود قرار داده، و او را مقدمه و دلیل بر بساط بندگى و عبادت خود معین فرموده است. و چنان که رحمت پروردگار متعال معاصى...
  • مراتب طهارت در نماز 2 یکشنبه 28 آذر 1395 12:06
    مرتبه دیگر از طهارت باطن، طهارت از سرگرمی به علوم ظاهری است. خواه آن علوم جزء علوم مادی باشد مثل فیزیک و ریاضی و پزشکی و امثالهم و خواه علوم الاهیات مثل فقه و اصول و فلسفه و کلام و امثالهم. حتی علم عرفان مصطلح که حاصل درس و بحث و کتاب است نیز جزء علوم ظاهری محسوب می شود. اگر از اینها برای شناخت مقدماتی خدا و دین حق...
  • مراتب طهارت در نماز 1 یکشنبه 28 آذر 1395 11:06
    مرحوم امام خمینی در کتاب سر الصلوه در باره مراتب طهارت می فرماید: "طهارتْ نماز صورى، و صورت نمازْ طهارت صورى و صورت طهارت است با آب مطلق که سرّ حیات است و صعید که منتهاى تجلّیات است پیش اصحاب معرفت. و طهارت اهل ایمان، تطهیر ظاهر است از ارجاس معاصى و اطلاق شهوت و غضب. و طهارت اهل باطن، تنزیه از قذارات معنویه و...
  • نماز تجلی گاه اسم اعظم دوشنبه 22 آذر 1395 15:57
    همانگونه که در مباحث روزه و رمضان به عرض رسید، هر عبادتی از عبادات شرعی با یکی از اسماء حق در ارتباط است. در بین عبادات هیچ عبادتی به جامعیت نماز نیست لذا در روایات فرموده اند که ان قبلت قبل ما سواها و ان ردت رد ما سواها. اگر نماز قبول شود بقیه ماسوای او نیز قبول، و اگر ردّ شود بقیه نیز مردود است. نماز عبادت حق تعالی...
  • مستغرق در ذات حق دوشنبه 15 آذر 1395 22:25
    امروز شهادت حضرت سکینه سلام الله علیها است. در روایت از حضرت ابا عبدالله علیه السلام آمده که السکینه مستغرق فی ذات الله. در باره حضرت علی علیه السلام آمده علی ممسوس فی ذات الله. و در مورد حضرت علی اکبر علیه السلام وارد است که مستغرق در ذات خداست. در عرفان شیعی فنای در ذات حق مختص انسان کامل است و هیچ نبی و ولیی به...
  • حجاب بهشت یکشنبه 16 آبان 1395 10:12
    ابن عربی در کتاب العبادله در زمینه بهشت گوید: جنت را از آن جهت جنت گفته اند که حجاب بین تو و حق است. زیرا بهشت محل شهوات نفس است اگر خدا کسی را بخواهد او را از شهوتش به دور می کند و از دیده اش پرده را بر می دارد. پس از بهشت غایب می شود در حالی که در آن است. پس پروردگار خود را می بیند. شیخ بهشت را حجاب برای مشاهده حق...
  • غنای حسینی یکشنبه 2 آبان 1395 10:06
    میان عاشق و معشوق فرق بسیار است چو یار ناز نماید شما نیاز کنید حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام در مقام معشوقی از همه چیز بی نیاز است. در کربلا به اصحاب فرمود که اینها با من کار دارند شما بروید من پیمان خودم را از شما برداشتم . عده ای نیز رفتند و فقط عاشقان حقیقی باقی ماندند. عشق از اول سرکش و خونی بود تا گریزد هر...
  • کربلا ما را سواد آموز کرد یکشنبه 11 مهر 1395 13:43
    کربلا دل را به یغما می برد ساربان این کاروان را می برد کربلا خضر ره گمگشتگان مرشد و پیر همه سرگشتگان سجده بر خاک تو آرام منست بت پرستم بت پرستم بت پرست کربلا جام مرا لبریز کن قطره را چون بحر طوفان خیز کن روضه ی رضوان که جای اولیاست یک گلی از بوستان روضه هاست کربلا مستان سلامت می کنند می گساران را غلامت می کنند کربلا...
  • سرّ خواندن حق، به اسماء مختلف در ادعیه یکشنبه 4 مهر 1395 15:38
    همانطور که در مباحث قبلی به آن اشاره نمودیم، اسم در مورد حق تعالی تشریفاتی و به معنای القاب برای او نیست بلکه اسم خدا ظهور خدا به یک تجلی خاص در یک شخص یا پدیده خاص است. در نتیجه هر اسم از اسماء الهی منشاء آثاری است که اسم دیگر منشاء آن اثر نیست. پس اسم ظهور ذات حق است به یک نسبت یا به یک تجلی. از این منظر همه موجودات...
  • دعای ذی الحجه، توحید در کثرت سه‌شنبه 16 شهریور 1395 15:48
    در دعایی که از حضرت علی علیه السلام منقول است می خوانیم : لااله الا الله عدد الیالی و الدهور لا اله الا الله عدد امواج البحور و ...حضرت در این دعا توحید را در کثرات مشاهده می کند و می فرماید لا اله الا الله به اندازه عدد روز و شب و به قدر امواج دریاها و به قدر سنگها و شنها و به قدر موها و کرکها و ... از دیدگاه عقل...
  • تأملی در معنای موت سه‌شنبه 9 شهریور 1395 12:05
    موت فقط به معنای مرگ در لسان عامه نیست؛ بلکه معانی متعدد را شامل می شود. در لسان قرآن و شرع، ما یک فوت داریم و یک موت. به نظر می رسد در اغلب موارد در آیات و روایات فوت به معنای مرگ ظاهری و موت به معنای مرگ باطنی باشد. مرگ ظاهری یعنی رجوع از عالم پائین به عالم بالاتر مثل مرگ مادی که رجوع از این جهان مادی به عالم برزخ و...
  • ادراکات اخروی چهارشنبه 20 مرداد 1395 10:58
    با توجه به آیات و روایات و همچنین نظر اهل معنا، انسان دارای ابعاد وجودی مختلف است که با هر بعد ادراکات خاص خود را دارد. ابعاد یا قوای انسان به حسب کلی عبارتند از جسم مادی، قوه خیال، عقل یا روح و قلب. شرح اینها را اجمالاً در برخی از پستهای قبلی آورده ام. نکته در اینجا این است که پس از مرگ انسان چه ادراکی از خود و عالم...
  • تقیه عارف یکشنبه 3 مرداد 1395 11:06
    تقیه در عرف علمای ظاهر و عوام مردم یک مرتبه ظاهری فقهی است که معمولاً در زندگی کمتر موردی رخ می دهد که انسان مجبور به تقیه شود. که آن اغلب برای حفظ جان از شر دشمنان است که می تواند اعتقادی یا عملی باشد. یعنی انسان مذهب و دین خود و اعمالش را برای حفظ جان مخفی کند. اما تقیه به همین جا ختم نمی شود؛ اهل معرفت به جهت احوال...
  • جمعه جمعه 7 خرداد 1395 21:53
    جمعه آخرین روز هفته است که به جهت تاکید شرع به اهمیت آن روز تعطیل در بین مسلمین است. روزی که بیع را باید ترک نمود و ذروا البیع. روزی است که متعلق به امام زمان است و حضرتش در آن روز ظهور خواهد نمود. یکی از اعیاد جمعه است و ... اما حقیقت جمعه چیست؟ یکی از نام های روز قیامت یوم الجمع و یوم المجموع است. جمعه با قیامت در...
  • صاحب زمان شنبه 1 خرداد 1395 15:03
    یکی از القاب امام زمان علیه السلام، صاحب الزمان است. بزرگی می فرمود صاحب الزمان یعنی همنشین و مالک زمان. حضرت ولی عصر(عج) مالک زمان است. یعنی زمان تحت قدرت اوست. او زمان را هرگونه که بخواهد اداره می کند. او تحت سلطه زمان نیست بلکه زمان تحت اراده حضرتش حرکت می کند. ما انسانهای عادی اسیر زمان و مکان و ماده و صورت هستیم....
  • تأملی در معنای ذنب سه‌شنبه 14 اردیبهشت 1395 11:29
    ذنب در اصطلاح به معنای گناه و لغزش است. اما دقت در معنای لغوی می تواند برای معنای دقیق عرفانی راهگشا باشد.معنای اصلی کلمه همواره می تواند برای فهم بهتر به ما کمک نماید.زیرا همانطور که قبلاً هم اشاره شد، در بیشتر موارد در لسان شرع منظور، معنای اصلی می باشد نه معنای اصطلاحی و عرفی آن. ذنب درلغت به معنای دم و دنباله است....