عرفان

عرفان

عرفان اسلامی
عرفان

عرفان

عرفان اسلامی

عناوین یادداشت‌ها

  • علم از منظر شریعت شنبه 11 اردیبهشت 1395 11:26
    علم در زبان عربی معادل دانش و دانستن در زبان فارسی است. به لحاظ لغوی هر نوع دانستن با کلمه علم مترادف است. مثلاً اینکه ما می دانیم امروز شنبه است؛ خودش دانستن یا علم است. اما به لحاظ اصطلاحی، علم یا دانش به دانستنی گفته می شود که به وسیله تعلیم و تعلم یا انجام آزمایش و تجربه حاصل می شود. مثلاً ما به فیزیک، شیمی،...
  • ممکن توهمی یکشنبه 22 فروردین 1395 15:25
    شیخ محمود شبستری از عرفای قرن هشتم که به خاطر تالیف کتاب گلشن راز شهرت دارد کتاب دیگری به نام حق الیقین نیز دارد در بخشی از این کتاب در باب ممکنات گوید:ممکن امری است اعتباری که عقل بر وفق خویش از ادراک وجود و عدم به هم درذهن ترکیب کند، و چون به نهایت طور خویش رسد که مبداء طور کشف است حکم کند بدانکه اعتباریات را در...
  • محتسب دوشنبه 16 فروردین 1395 09:46
    در ادبیات عرفانی به خصوص اشعار حافظ، محتسب به معنای عقل جزیی یا انسان عاقل است. چون عقل حسابگر است و محتسب در معنای اصلی یعنی حسابگر. اما این لغت در ادبیات عامیانه به معنای پلیس و مامور حکومتی است. او هم چون از مردم حساب پس می گیرد محتسب نامیده شد. معمولاً در اشعار حافظ محتسب کسی یا چیزی است که با شراب و مستی عاشق...
  • صدیقه و محدثه سه‌شنبه 10 فروردین 1395 10:52
    یکی از القاب حضرت زهراء سلام الله علیها صدیقه می باشد. بنا به تفسیر یکی از بزرگان، صادق یعنی کسی که مطابق واقع و حقیقت سخن می گوید اما صدیق یعنی کسی که مطابق سخن او در عالم خارج ظاهر می شود. یعنی او مصداق عینی می سازد و هر چه بگوید همان می شود. بر این اساس هرچه حضرتش بفرماید در عالم تحقق می یابد و قولش مثل قول حق است...
  • انت السلام دوشنبه 24 اسفند 1394 10:38
    در ادعیه تعقیبات نماز آمده است که: اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلاَمُ وَ مِنْکَ السَّلاَمُ وَ لَکَ السَّلاَمُ وَ إِلَیْکَ یَعُودُ السَّلاَمُ‏ سُبْحَانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ وَ سَلاَمٌ عَلَى الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ‏... سلام یکی از اسماء الهی است. این دعا پس از تسبیحات حضرت...
  • قریه و مدینه در قرآن چهارشنبه 19 اسفند 1394 15:29
    در قرآن 61 مرتبه کلمه قریه و قری ذکر شده است و در مقابل 14 مرتبه کلمه مدینه آمده است. قریه به معنای روستا یا شهر کوچک است در مقابل مدینه که شهر بزرگ می باشد. دقت در این آیات نکته مهمی را در بردارد و آن اینکه معمولاً آیاتی که در مورد اهل قریه آمده با الفاظی مثل ظالم، نائم، بی ایمانی، کفر، عمل خبیث همراه است. در این...
  • کافر، مومن و عارف یکشنبه 18 بهمن 1394 11:41
    ابن عربی در کتاب العبادله در باب عبدالله بن عبد الشکور بن داوود؛ کافر و مومن و عارف را این گونه تعریف می کند: "کافر از ربش به نفسش عدول می کند و مومن از نفس به ربش عدول می کند و عارف از ربش به ربش عدول می کند. کافر در ظلمت واقع است لذا محجوب است و مومن در نور واقع است پس صاحب کشف است و عارف حجابهای نور و ظلمت را...
  • عافیت و ابلیت سه‌شنبه 13 بهمن 1394 10:44
    در دعای روز چهارشنبه می خوانیم: امرضت و شفیت و عافیت و ابلیت. خدا بیمار می کند و شفا می دهد و همو عافیت وسلامتی می دهد و مبتلا هم می سازد. این دعا به خلاف سخن ابراهیم (ع) در قرآن کریم است که می گوید فاذا مرضت فهو یشفین وقتی که من مریض می شوم او مرا شفا می دهد. ابراهیم بیماری را به خود نسبت داد و شفا را به حق. اگرچه...
  • ناتوانی عقل از منظر شیخ عربی دوشنبه 5 بهمن 1394 11:53
    ابن عربی در باب 172 نظری دقیق در باره عقل دارد وی گوید: چون نزد عقل، فضول زیادی است که آنها را حکم فکر و تمام قوایی که در انسان است بر او وارد می سازند؛ بنابر این هیچ تقلید کننده ای بیشتر از عقل نمی باشد. چون می پندارد که صاحب دلیل الهی است اما صاحب دلیل فکری است. زیرا دلیل فکر او را هر کجا که می خواهد می برد. و عقل...
  • علم و قدرت سه‌شنبه 29 دی 1394 15:34
    بر کسی پوشیده نیست که هر کس که علم بیشتری داشته باشد قدرت تصرف بیشتری دارد. بشر همواره به دنبال کسب علم برای قدرت بیشتر بوده است. الان بشر با علوم ظاهری از ریاضی و فیزیک و پزشکی گرفته تا علوم انسانی به دنبال کسب قدرت بیشتر است. قدرت را هم اغلب برای بدست آوردن هواها و هوسها و لذات دنیوی می خواهد. صرف نظر از هدف علم،...
  • فیزیک و متافیزیک چهارشنبه 23 دی 1394 15:34
    در مطلب قبل گفتیم که بسیاری از مفاهیم اصلی و بنیادین علوم من جمله فیزیک که علم بررسی ماده است، در ابهام است. مفاهیمی مثل زمان، نیرو و فضا دارای تعریف روشن و دقیقی نیستند. در فیزیک کمتر به حقیقت و ماهیت این مفاهیم فکر می شود بلکه آنچه که الان در فیزیک بحث می شود بیشتر توجه به آثار و کاربردهای این مفاهیم است. مثلاً به...
  • مفاهیم بنیادی علوم سه‌شنبه 22 دی 1394 15:46
    تعاریف و مفاهیم بنیادی در هر علمی از دشواری و پیچیدگی زیادی برخوردار است. حتی می توان گفت که برخی از مفاهیم اصلی علوم غیر قابل فهم و غیر ملموس است. به عنوان نمونه در فیزیک که علمی تجربی و یا مادی ترین علم جهان است مفاهیمی چون زمان و فضا و یا گرانش و نیرو تعریف روشن و قطعی ندارد. هر علم بر مبنای مفاهیم بنیادی آن استوار...
  • معنای لعن چهارشنبه 9 دی 1394 11:19
    برخی تصور می کنند که لعن به معنای ناسزا و دشنام از روی خشم و ناراحتی است. اما با دقت در این کلمه در می یابیم که معنای لعن در شرع به معنای ناسزا نیست. زیرا خدا یا معصوم علیه السلام، خشمگین و ناراحت به معنای مصطلح آن نمی شوند. ناسزا گفتن افراد عادی از روی خشم و عصبانیت و احساسات بشری است. اما خدا، یا معصوم از این صفت به...
  • عبودیت و ربوبیت سه‌شنبه 24 آذر 1394 10:31
    در حدیث مشهوری از امام صادق علیه السلام در کتاب مصباح الشریعه منقول است که: العبودیه جوهره کنهها الربوبیه فما فقد فی العبودیه وجد فی الربوبیه و ما خفی عن الربوبیه اصیب فی العبودیه عبودیت و بندگی جوهره و حقیقتی است که کنه آن ربوبیت است پس هر آنچه که در عبودیت گم شود در ربوبیت پیدا می شود و هر آنچه که از ربوبیت مخفی می...
  • احسن صورت یکشنبه 22 آذر 1394 12:22
    در روایتی از حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده که رایت ربی فی احسن صوره. نکات دقیق و پیچیده ای در مورد صورت و اسم مصور حق وجود دارد که انسان را متحیر می کند. نکته ای که در این مختصر می توان بیان داشت یکی در مورد رویت ربّ به طور مطلق است و دیگری در باره احسن صور است. در روایتی دیگر از حضرت علی علیه السلام آمده که...
  • نعمت های بهشتی در نگاه ابن عربی یکشنبه 24 آبان 1394 15:43
    شیخ در کتاب دقیق و موجز العبادله که معارف کم نظیری در آن است در باب نعم بهشتی گوید: علوم بر پنج قسمند؛ علم احوال که شبیه به خمر است و علم اوهام که شبیه به عسل است و علم توحید که شبیه به شیر است علم توحیدی که به آن شرایع آمده است. و علم رسوم که شبیه به آب است و آن بر دو نوع است آب باران و آب چشمه. آب باران متعلق به...
  • شیخ کامل از منظر شیخ عربی سه‌شنبه 19 آبان 1394 12:31
    ابن عربی در باب 181 از فتوحات در معرفت مشایخ گوید: بهره و نصیب شیخوخیت از علم بالله این است که موارد حرکات و مصادر مردمان را می داند و به خواطر نکوهیده و پسندیده علم دارد و موضع التباس که در آنها داخل می شود یعنی ظهور خاطر نکوهیده در صورت پسندیده را می داند و انفاس و نظر را و آنچه آن دو راست و حاوی آنهاست؛ از خیری که...
  • بصیرت یکشنبه 3 آبان 1394 15:56
    بصر دیده ظاهری و بصیرت چشم دل است. بصیرت در منظر اهل ظاهر به کسی گفته می شود که صاحب خرد و دقت و تامل در مسائل است. بصیر را به آگاه و مطلع در امور و تصمیم بجا در امور مادی و معنوی ارجاع می دهند. اما بصیرت در عرفان و منظر اهل معنا قدرتی است که حق به افراد خاصی عنایت می کند تا با آن به حقیقت امور و اشیاء در عالم ماده و...
  • نمی از یم کربلا شنبه 2 آبان 1394 11:20
    کربلا به عکس همه نبردها که در آن جنگاوری و رزم سخن اول را می زند؛ میدان شمشیر انداختن و فدا کردن همه هنرها و قدرتهاست. از آن رو که هدف اصلی امام حسین علیه السلام رساندن اصحاب به مقام فنا و توحید است. بلکه بالاتر؛ او در واقع شفیع همه انبیاء و اولیاء در وصول به توحید و فنای فی الله است. اگر هدف امام از بین بردن لشگر...
  • پرده ای از کربلا یکشنبه 26 مهر 1394 10:28
    کربلا مکانی در عراق نیست. عاشورا قطعه ­ای از زمان نیست. کربلا و عاشورا در دل مومنه. مقامه، درجه است. هیچ عذابی بالاتر از جهل نیست اونم جهل مرکب. کاشکی اون بزرگ الان این جا بود و من تا آخر عمر می شستم پیشش اونم برام حرف می گفت. چقدر دلم برای دیدنش تنگ شده. یعنی میشه که از سفر برگرده و مثل سابق جمالشو ببینیم و حرفاشو در...
  • احرام عاشقی شنبه 25 مهر 1394 10:30
    در تحقیقی نوشته ایم: محرم بود همه جا سیاهی های امام حسین بود. از مسجد بیرون اومدیم دسته های سینه زنی و زنجیر زنی تو خیابون بود. باز این چه شورش است که در خلق عالم است. تو این فکر رفتم که امام حسین کیه که همه مردم این قدر براش مراسم برگزار می کنن. تو این گرونی این همه نذری میدن. واقعاً امام حسین رحمت الله الواسعه است....
  • عنایت حسینی شنبه 25 مهر 1394 10:23
    در بخشی از یک نوشته آورده ایم: ممکنه کسی به علت های مختلف در این دنیا دچار معاصی زیادی بشه که از نظر همه مردم شخص بدی باشه. بالطبع صورت برزخیش هم بده. اما در ذاتش آدم خوبی باشه. در باطن استعداد زیادی برای هدایت داشته باشه. کسی که فقط چشم برزخی داره اونو بد می بینه ولی عارف کامل اونو خوب می بینه! چون میشه اون شخص رو با...
  • گناه محب شنبه 18 مهر 1394 09:42
    شیخ عربی در باب معرفت مقام محبت گوید: هر چه از گستاخی عشق و صدق دوستی که در ظاهر امر موجب تباهی و خلل است محب به آن مواخذه نمی شود. زیرا آن حکم حب است و حب زائل کننده عقل است. و خداوند جز عقلا را مواخذه نمی کند و محبان چون در اسارت و تحت حکم او هستند مواخذه نمی شوند. گناه محب بدون توبه بخشیده می شود. راه عقل راه مشکل...
  • ضیافت اسماء در ادعیه سه‌شنبه 7 مهر 1394 12:36
    چون ارتباط با ذات الهی ممکن نیست حق تعالی اسماء را رابط خود و خلق قرار داد. همانگونه که قبلاً اشاره شده است؛ در واقع هر اسم، یک رابطه و نسبت با ذات خداست. هر پدیده و هر موجودی لامحاله با خدا مرتبط است و این ارتباط توسط اسم صورت می گیرد. همچنین همه موجودات و همه پدیده ها در عالم، ظهور یک اسم یا چند اسم الهی هستند. به...
  • مهاجر الی الله شنبه 4 مهر 1394 14:15
    در آیه شریفه ای آمده: و من یخرج من بیته مهاجراً الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقد وقع اجره علی الله. کسی که از خانه اش به سوی خدا و رسولش مهاجرت کند و سپس مرگ را درک کند، اجر او با خداست. ظاهر آیه مربوط به کسانی است که در راه کعبه و در موسم حج از دنیا می روند اما باطن آیه همانطور که اهل معرفت گفته اند مربوط به...
  • تاملی در عید قربان پنج‌شنبه 2 مهر 1394 14:57
    همانطور که قبلاً گفتیم، عید به معنای رجوع و بازگشت به مبدا است. عید قربان، رجوع به اصل است توسط قربانی کردن. عید قربان عید قربانی کردن هواها و هو سها؛ و در یک جمله قربانی کردن خود در راه خداست. قربان، از قرب و نزدیکی است یعنی وقتی به خدا می رسی که خودت را بکشی فاقتلوا انفسکم. نفس و هواهای نفسانی مانع اصلی رسیدن به...
  • مطالعه عرفان چه نفعی دارد؟ شنبه 28 شهریور 1394 16:20
    گاهی برخی از دوستان از بنده می پرسند که فایده مطالعه عرفان چیست؟ در حالی که این مقامات برای ما در واقع رویایی بیش نیست. وقتی که ما حتی نمی توانیم مفهوم مقامات انبیاء و اولیاء را به دستی درک کنیم چرا وقتمان را برای خواندن عرفان تلف کنیم؟ بنده به ایشان می گویم مطالعه عرفان به خودی خود صرفنظر از عمل و عبادت ، مزایای...
  • طهارت در منظر شیخ عربی سه‌شنبه 3 شهریور 1394 12:46
    ابن عربی در کتاب العبادله در باب عبدالله ابن ایوب بن عبدالقدوس در زمینه طهارت گوید: مومن بالذات طاهر است و مشرک بالذات نجس است. پس نجاست به اندازه شرک اوست و طهارت به قدر ایمان. طهارت قلب از تقلیب است و طهارت عقل از تقیید و طهارت نفس از خود اوست! پس کسی که نفس ندارد قلب هم ندارد و کسی که قلب ندارد عقل هم ندارد. طهارت...
  • معشوق عارف کیست؟ یکشنبه 18 مرداد 1394 09:18
    برخی در شرح ابیات عرفا مثل حافظ چنین پنداشتند که معشوق عارف، خود ذات خداست. اما غافل از این که ذات حق نه مورد شناخت قرار می گیرد و نه مورد عبادت و نه محبوب و معشوق. عشق جز بر مظهر خدا واقع نمی شود. جمال خدا در مظاهر و آیات او ظاهر می شود. (ظهور تو به من است و وجود من از تو). حتی انبیای الهی حق تعالی را در مظاهر و مظهر...
  • فاطمه مبدا عصمت یکشنبه 18 مرداد 1394 09:17
    همانگونه که قبلاً اشاره گردید؛ عصمت چهارده معصوم علیهم السلام با بقیه انبیا و اولیای الهی بسیار متفاوت است. عصمت در ایشان فقط به معنای مصون بودن از گناه و خطا نیست؛ بلکه گناه برای ایشان سالبه به انتفاع موضوع است. گناه برای این ذوات مقدسه اساساً بی معناست. چون هرچه ایشان عمل کنند درست است و بقیه با ایشان سنجیده می...