عرفان

عرفان

عرفان اسلامی
عرفان

عرفان

عرفان اسلامی

عناوین یادداشت‌ها

  • خمینی عارف سیاستمدار دوشنبه 13 خرداد 1398 10:36
    به مناسبت سالگرد ارتحال امام خمینی رضوان الله علیه، به نکته ای در باب عرفایی که دارای مقام صحو بعد المحو هستند اشاره می کنم. در مقالات گذشته در باب مقامات انسانی و درجات سالکین بحث گردیده است. سالک در سفر دوم از اسفار اربعه عرفانی چنان غرق در تجلیات الهی می شود که از همه عالم و از خودش نیز غافل می گردد. غلبه توحید وی...
  • هلال عید در ابروی یار باید دید یکشنبه 12 خرداد 1398 12:17
    جهان بر ابروی عید از هلال وسمه کشید هلال عید در ابروی یار باید دید در روایت معروفی که اغلب در باب فقه از آن استفاده می شود؛ آمده که حضرت صادق علیه السلام فرموده که صم للرویه و افطر للرویه. (وقتی ماه را دیدی روزه بگیر و وقتی ماه را دیدی افطار کن) در مطالب قبلی در باره عید و عید فطر در وبلاگ سخن گفته ایم اما به مناسبت...
  • علی علیه السلام منزه از نعوت شنبه 4 خرداد 1398 12:47
    عنوان منزه از نعوت است علی بر ذات حق آیه ثبوت است علی زان ناقه سواری و حضور شب دفن پیداست که حی لا یموت است علی یا به قول حافظ: معشوق چون نقاب ز رخ بر نمی کشد هر کس حکایتی به تصور چرا کند. هر کس در باره امیر المومنین علی علیه السلام هر سخنی بگوید و هر نعت و مدح و تمجیدی داشته باشد، مقصر و کوتاه است. چون معرفت او در...
  • تاملی در معنای کفر دوشنبه 23 اردیبهشت 1398 10:33
    کفر در لغت به معنای پوشاندن و کافر کسی است که چیزی را می پوشاندو مخفی می کند. در برخی مباحث اشاره گردید که ادبیات شرعی به معنای اصلی هر کلمه اشاره دارد نه معنای اصطلاحی آن. به نظر می رسد برای کافر سه معنا وجود داشته باشد. اول کافر مصطلح فقهی است که اشاره به غیر مسلمانان دارد. احکام فقهی خاص از طهارت و نکاح و ... بر...
  • معنای خوردن در روزه یکشنبه 22 اردیبهشت 1398 12:29
    در پستهای قبلی به معنای روزه اشاراتی شد. روزه یا صوم یعنی ندیدن و عدم توجه به غیر خدا. خواه این توجه به مادیات باشد و یا معنویات و لذات روحانی. اکل و خوردن در واقع همان معنای توجه به غیر حق تعالی است. در واقع شجره منهیه در بهشت همان توجه به غیر است و دستور به عدم تقرب به آن صادر شد و نه خوردن مصطلح. لا تقربا هذه...
  • مناجات شعبانیه، فناء و بقاء دوشنبه 19 فروردین 1398 15:36
    مناجات از نجوا به معنای سخن پنهانی و درگوشی است. مناجات حقیقی در واقع تجلی ربّ در مقام تجلیات اسمایی است. این کلام پنهان، سخن و صوت نیست بلکه القای قلبی است که بالاترین ادراک و دریافت است. سخن و کلام و مناجات حق تعالی، حرف و صوت نیست حتی موسی که کلیم الله بود، خدا با او سخن به معنای مصطلح نمی گفت. بلکه با فعلش با او...
  • صور مثالی در ادبیات دینی سه‌شنبه 6 فروردین 1398 12:54
    در ادبیات عامیانه ضرب المثلهای زیادی وجود دارد. ضرب المثل ها اغلب تشبیه معقول به محسوس است. یک امر معقول مثل خروج از حد خود را به صورت محسوس در می آوریم و مِثل برای آن می سازیم و می گوییم پایت را ازگلیمت درازتر نکن. خروج از حدّ را به خروج پا از گلیم تشبیه می کنیم. این کار را اغلب برای فهم بهتر و ملموس تر امور معقول...
  • دعای رجبیه سه‌شنبه 21 اسفند 1397 10:31
    یکی از ادعیه ماه رجب دعایی است که توسط یکی از نواب خاص امام زمان علیه السلام از حضرتش نقل گردیده است. اللهم انی اسالک بعانی جمیع ما یدعوک به ولاه امرک .... این دعا در وصف اولیاء حق است. یک سرّ مهمی در این دعا وجود دارد و آن ظهور ولایت کلیه و مطلقه در اولیاء جزء است. از این رو اولیاء را به صورت جمع ذکر می کند نه مفرد....
  • فقه و دین سه‌شنبه 25 دی 1397 13:53
    دین یک حقیقت جامعی است که در آن تمام نیازهای معنوی بشر برای کمال و سعادت لحاظ شده است. نکته مهمی که از آن غفلت شده این است که دین را به انواع علوم تقسیم بندی نموده اند که این امر موجب بروز مشکلاتی در آن علومها شده است. در حالی که دین یک امر واحد و غیر قابل تفکیک است. حتی در علوم بشری جزء نگری یک آفت مهم است که مانع...
  • قرب و فهم متن دوشنبه 24 دی 1397 12:04
    در علم هرمنوتیک که به فهم و تفسیر و تاویل متن می پردازد، نکاتی را در مورد نویسنده متن مطرح می کند که موجب فهم بهتر یک متن می شود البته همواره اذعان دارد که ممکن است ما هرگز نتوانیم مقصود اصلی یک متن را به طور کامل متوجه شویم. در مورد متون مقدس مثل قرآن فهم متن به وسیله احکام هرمنوتیکی میسر نیست. زیرا حق تعالی فراتر از...
  • نکته ای از دعای ندبه یکشنبه 9 دی 1397 15:31
    در ادعیه معصومین علیهم السلام لطایف و معارف بسیاری نهفته است که اندکی از مومنین به آن راه می یابند. و ما چون اغلب به خاطر ثواب دعاها را می خوانیم از لطایف آن غافل می مانیم. در ابتدای دعا به یک نکته مهم اشاره دارد که کسانی از اولیای الهی می توانند راه های انبیای الهی را بپیمایند. لذا به صیغه جمع هر یک از انبیاء را نام...
  • طهارت ذاتی ولی مطلق دوشنبه 19 آذر 1397 11:00
    در باره آیه شریفه انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیراً سخن بسیار رفته است. با مراجعه به تفاسیر، چیزی به عنوان طهارت ذاتی به معنایی که ذکر می شود مشاهده نشد و اغلب درگیر با اهل سنت بودند و اینکه اثبات نمایند این قسمت از آیه شریفه مربوط به زنان پیامبر نیست بلکه به اهل بیت عصمت علیهم السلام باز می...
  • ربوبیت ولی دوشنبه 14 آبان 1397 15:52
    عهد ما با لب شیرین دهنان بست خدا ما همه بنده و این قوم خداوندانند در روایتی از حضرت صادق علیه السلام آمده است که: العبودیة جوهرة کنهها الربوبیة فما فقد فی العبودیة وجد فی الربوبیة. عبودیت و بندگی حقیقتی است که کنه آن ربوبیت است. پس هر چه در عبودیت گم شده در ربوبیت پیدا می شود. انسان کامل حقیقتی است که ابعاد آن همچنان...
  • در محضر معشوق چهارشنبه 4 مهر 1397 13:39
    چو در حضور تو ایمان و کفر راه ندارد چه دوزخی چه بهشتی چه طاعتی چه گناهی زمانی که عاشق به حضور معشوق می رسد چنان گرم عشق او می شود که از همه چیز حتی خودش غافل می شود. در این حال همه گناهان وی از بین می رود. این همان سجده حقیقی است که گناهان را مثل برگ ریزان پائیزی از بین می برد. چون او تسلیم معشوق است. اینجا دیگر ایمان...
  • حسین مشیت خدا یکشنبه 25 شهریور 1397 12:30
    گاهی سوالاتی پیرامون واقعه کربلا در اذهان نقش می بندند از جمله اینکه چرا امام حسین یا بقیه ائمه هدی علیهم السلام از قوای باطنی و غیبی در جهت حفظ خود یا از بین بردن دشمنان استفاده نمی کردند. پاسخی که علمای ظاهر داده اند این است که خدا به ایشان اجازه استفاده از قدرتهای غیبی را نداده است! این پاسخ ضعیف ترین پاسخ ممکن به...
  • محرم احرام عشاق سه‌شنبه 20 شهریور 1397 09:42
    کربلا فریاد تنهایی زند نعره انی انا اللهی زند لیس غیری لیس غیری فی الوجود اسجدونی اسجدونی فی السجود باز ماه محرم ماه احرام عاشقی سر رسید و عشاق با لباس مشکی محرم شدند. کربلا مارا سواد(سیاهی) آموز کرد این سیاهی شام را روز کرد. این احرام محرّم، عاشق را به حرم معشوق و محبوب راه داده و محرمِ او می کند. این حج عاشقی و این...
  • عذب و عذاب شنبه 6 مرداد 1397 11:12
    عذاب به معنای رنج و درد می تواند ظاهری یا باطنی و روحی باشد. همیشه عذاب ظاهری با عذاب باطنی همراه نیست. گاهی ممکن است شخص دچار عذاب جسمانی باشد ولی از نظر روحی نه تنها عذاب نکشد بلکه لذت نیز ببرد. به عنوان مثال، بیمار داروی تلخ می خورد که از نظر جسمانی برایش عذاب است ولی چون می داند که در آینده بیماریش بهبود می یابد...
  • ماء در قرآن تجلی ولایت یکشنبه 13 خرداد 1397 14:39
    ماء یا آب مظهر حیات بخشی است. چنانچه فرمود و جعلنا من الماء کل شی حی. معنای آیه به خلاف فهم عرفی این نیست که موجودات زنده با آب زنده هستند، بلکه معنای آیه این است که به وسیله آب همه چیز، زنده است. حیات اینجا به معنای حیات عرفی که در جانوران یا گیاهان است نمی باشد. بلکه اولاً همه موجودات زنده اند و ثانیاً با آب زنده...
  • مثل در قرآن شنبه 5 خرداد 1397 14:04
    در ادبیات عامه در هر زبانی و فرهنگی ضرب المثلهایی وجود دارد. اگر دقت کنیم در ضرب المثل اغلب تشبیه معقول به محسوس اتفاق می افتد. مثلاً اگر می گویند پایت از گلیمت درازتر نکن؛ یعنی از حد و حدود خود خارج نشو. خروج از حد، یک معنای معقول است که در ضرب المثل به محسوس تبدیل شده است. در قرآن و روایات هم از این تشبیه بسیار...
  • خطاب "کم" در قرآن سه‌شنبه 18 اردیبهشت 1397 12:02
    در روایتی آمده است که انما یعرف القرآن من خوطب به. کسی قرآن را می فهمد که مخاطب قرآن باشد. مخاطب به این معناست که ضمایر مربوط به خطاب، به او برگردد. ضمایری همچون "کم" و یا "انتم" مربوط به مخاطب حقیقی قرآن است؛ نه همه انسانها یا مسلمانان ظاهری. بی شک این خطابها به مومنین حقیقی و اولیای حق است. مثلاً...
  • و اعبد ربک حتی یاتیک الیقین سه‌شنبه 14 فروردین 1397 09:40
    برخی آیه فوق را چنین معنا می کنند که وقتی انسان به کمال خود یعنی یقین و توحید رسید، از عبادت بی نیاز می گردد. بر اساس تفسیر مرحوم امام خمینی از این آیه منظور این نیست که عبادات خاص عوام است و اگر کسی به یقین رسید لازم نیست عبادت کند. بلکه وقتی به یقین رسید عبادت عبد تحت تجلی خدا صورت می پذیرد. یعنی در زمان محو و فنای...
  • بهار جان سه‌شنبه 7 فروردین 1397 11:51
    بهار در افواه عامه به اولین فصل از فصول سال شمسی اطلاق می گردد. همچنین برخی از شعرای عامه نیز همین معنا را از بهار فهمیده اند. اما در لسان اهل معنا بهار معمولا به بهار طبیعت گفته نمی شود بلکه بهار منظور بهار دل و جان است. در روایات، اغلب از بهار یا ربیع به بهار جان یاد می شود گرچه ممکن است عوام از علماء و مردم،...
  • حب فاطمی چهارشنبه 11 بهمن 1396 10:32
    حضرت زهراء سلام الله علیها در جملاتی به عنوان وصیت خطاب به حضرت امیرعلیه السلام نکاتی را بیان می فرمایند: یا علی! انا فاطمة(سلام الله علیها) بنت محمد(صلی الله علیه و آله) زوجنی الله منک لاکون لک فی الدنیا و الآخرة انت أولی بی من غیری حنطنی غسلنی کفنی بالیل و صل علی و ادفنی بالیل و لا تعلم احدا و استودعک الله و اقرء...
  • ادراک جماد سه‌شنبه 10 بهمن 1396 09:42
    عرفا بر خلاف اهل ظاهر معتقدند که جمیع موجودات اعم از جماد و نبات و حیوان و مجردات، صاحب ادراک و عقل و شعور می باشند.اما متکلم و فیلسوف فقط انسان یا مجردات را صاحب شعور می داند لذا در تعریف انسان او را حیوان ناطق می نامد. که نطق را به عقل و شعور معنا می کند. ابن عربی در باب ششم از فتوحات گوید اکثر عقلا بلکه همه ایشان...
  • بهشت اولیای خدا دوشنبه 11 دی 1396 14:34
    در سوره الرحمن در وصف نعمتهای بهشتیان آمده: حور مقصورات فی الخیام. لم یطمثهن انس قبلهم و لا جان. اهل ظاهر این آیه و امثالهم را به لذایذ ظاهری و مادی مثل نکاح با زنان زیبارو می دانند. زنانی که کسی تا به حال ایشان را لمس ننموده و باکره اند. غافل از اینکه بهشت جای عیش و نوش ظاهری و هوسرانی کودکانه نیست. اگرچه در بهشت هم...
  • تشیع عارف یکشنبه 3 دی 1396 12:05
    در تفالی که به فتوحات مکیه ابن عربی داشتم در نیتم این بود که شیخ در باب اهل بیت علیهم السلام چه می گوید به این جمله رسیدم: و کذالک لم یکن لقول الرضی من حفده علی ابن ابی طالب صلی الله علیه و سلم معنی اذ قال: یا رب جوهر علم لو ابوح به لقیل لی انت ممن یعبد الوثنا و لا ستحل رجال مسلمون دمی یرون اقبح ما یاتونه حسناً شیخ در...
  • دقیقه ای در کلام الهی سه‌شنبه 23 آبان 1396 10:43
    یکی از مهمترین دغدغه های مفسر و یا کسی که به نوعی در باب قرآن به تاویل می پردازد فهم حقیقت کلام الهی از ورای الفاظ متعارف عربی می باشد. فهم کلام خدا به سادگی ممکن نیست زیرا ادبیات خدا و معصومین علیهم السلام با ادبیات عامیانه مردم بسیار متفاوت است. در ادبیات عامیانه، لغات در سطح فکر و دید مردم ظاهربین معنا می شود اما...
  • هر چه آن خسرو کند شیرین بود یکشنبه 7 آبان 1396 09:26
    در باب مقام معصومین علیهم السلام سخن بسیار گفته شده اما اغلب آن سخنان از منظر اهل ظاهر بوده است و کما کان مقام و مرتبه ایشان حتی در مقام لفظ و سخن هم تبیین نشده است. در روایت ذکر شده که مورچه تصور می کند خدا هم مثل او دو تا شاخک دارد. شاید مورچه تمثیلی برای افراد کوچک و کوته فکر باشد که خدا و اولیای او را مثل خود می...
  • موت و حیات شنبه 29 مهر 1396 10:58
    ابن عربی در کتاب موجز و عمیق العبادله گوید: خداوند موت و حیات را برای ابتلای بندگانش آفریده است. کسانی که اهل مواخذه اند وقتی وارد نار می شوند، اگر از اهل آتش نباشند، خداوند ایشان را در آتش می میراند. پس او مرده در دنیا و برزخ و آخرت است. و انه هو امات و احیا (اوست که می میراند و زنده می کند) موت انتقال از داری به دار...
  • احرام ضیافت یکشنبه 2 مهر 1396 11:56
    ماه مبارک رمضان با ماه محرم الحرام ارتباط تنگاتنگی دارد. در روزه عبد تا زمانی که به دیدار معشوق و محبوب نرسیده است، امساک می نماید یعنی به غیر او توجه ندارد. صم للرویه. و چون به وصال یار رسید، روزه خود را افطار می کند. در قضیه عاشورا نیز عشاق امام حسین علیه السلام از همه چیز خود گذشتند یعنی از کل عالم چشم پوشیدند و...