خوف خدا

یادم است که روزی از تلویزیون آقایی می گفت که که ای مردم و ای مسئولین از خدا بترسید! پسرم آن موقع حدود 5 ساله بود که گفت بابا این آقا چی میگه مگه خدا ترس داره؟! مگه خدا لولو خرخره است که بترسیم. راست می گفت  خدا ترس ندارد. اما معنای خوف از خدا چیست؟ آیا خوف به معنای ترس متعارف است یا معنای دیگری دارد. برخی خوف را به خوف از غضب و یا خوف از گناهان خود تعبیر نموده اند. که اینها البته خوف عوام است که عبادتشان  عبادت عبید است. اما خوف در واقع ترس متعارف یا بیم از آینده و حساب و کتاب نیست؛ بلکه ادراک عظمت حق تعالی و حقارت خود و عالم  در جنب او عبارت از خوف برای متوسطین و مومنین است. اما خوف اهل الله ناشی از تجلی جلالی حق است. وقتی خدا از مجرای یک اسم جلالی بر عبد تجلی کند او دچار خوف می شود. این خوف با خوف عوام و یا متوسطین بسیار فرق دارد. اشکی که این خائف حقیقی می ریزد ارزشش با دیگران قابل مقایسه نیست؛ چنانچه اشک انبیاء و اولیاء که حاصل تجلی جلالی است، به خاطر ترس از عقوبت الهی یا ترس از جهنم و یا ترس از گناهان نیست. بلکه آن اشک حاصل نوعی معرفت نسبت خداست. به خلاف اشک عامه که نتیجه تحریک احساسات ایشان است. در دیداری که عیسی با یحیی داشت یحیی چون قلبش خوفی بود و اسماء جلالی بر او تجلی می شد؛ می گریست و در عوض عیسی که جمالی بود می خندید. یحیی به عیسی گفت مگر از مکر خدا ایمنی که می خندی؟ عیسی به یحیی گفت مگر تو از رحمت خدا غافلی که گریه می کنی؟ بعد جبرئیل نازل شد و از جانب خدا پیام آورد که هر کس که حسن ظنش به خدا بیشتر باشد، حق با اوست. 

نکته دیگر اینکه اگر کسی همیشه در خوف باشد، اسماء جمالی را دریافت نمی کند و بالعکس. لذا در روایات است که مومن باید همیشه بین خوف و رجا باشد یعنی هم جمال حق و هم جلال حق را مشاهده کند. اگرچه در هر جمالی جلالی و در هر جلالی جمالی نهفته است. و شاید معنای این روایت که می فرماید: قلب المومن بین اصبعین من اصابع الرحمن یقلبه کیف یشاء (دل مومن بین دو انگشت از انگشتان رحمان است او هر طور که بخواهد آن را می گرداند)؛ همین باشد. و دو انگشت اشاره به جمال و جلال است یعنی گاهی جمالی و گاهی جلالی است. و عارف عاشق جمال و جلال و لطف قهر دوست است. 

عاشقم بر لطف و بر قهرش به جد          این عجب من عاشق این هر دو ضد