فهم قرآن و روایات
در مبحث هرمنوتیک مطالبی پیرامون فهم متن گفته شد. در اینجا به نکته ای دیگر اشاره می کنیم و آن قرب و سنخیت میان مفسر با گوینده متن است. هر چه قرب و سنخیت بین مفسر با قائل متن بیشتر باشد فهم او کاملتر و تفسیرش بهتر خواهد بود. مثلاً کسی که زندان بوده است با اصطلاحات زندانیان بهتر آشناست؛ یا کودک با اصطلاح کودکان آشناتر است. اما در مورد متون مقدس، کسی که با امام علیه السلام سنخیت و تقرب بیشتری داشته باشد لاجرم فهم بهتر و مفسر بهتری است تا دیگران. فهم قرآن یا روایات با دانستن صرف عربی و یا کلام و فلسفه حاصل نمی شود. متاسفانه عده ای چنین پنداشتند که با مدرک حوزوی یا دانشگاهی می توان به حقیقت متون مقدس راه یافت. اما غافل از این که با علوم ظاهری سنخیت میان مفسر و امام حاصل نمی شود. بی شک اولیای خدا از همه به ائمه معصومین نزدیکترند و معنای سخن ایشان را بهتر می فهمند. پس تفسیر ایشان به لحاظ قرب و فنای در امام از همه تفاسیر بهتر است. و بدیهی است که هیچ عالمی نمی تواند بهتر از ایشان متون مقدس را معنا کند. اما متاسفانه عوام الناس این معنای دقیق را ادراک نکرده و فریب القاب ظاهری علمای ظاهری را می خورند. و فکر می کنند که فلان تفسیر چون زیاد چاپ شده یا مشهور است لابد بهترین تفسیر است.
نتیجه اینکه ما چون خود دارای مقام ولایت خاصه نیستیم و نمی توانیم حقایق و لطایف دین را مستقیماً بفهمیم باید دست به دامن اولیای خدا شویم و از ایشان در تفسیر کلام الهی کمک بگیریم؛ و لو اینکه سخن ایشان در تضاد با حرف تمام اهل ظاهر باشد. و به قول عوام با عقل جور نیاید! کدام عقل؟ مگر تو عقل کلی که می گویی با عقل جور در نمی آید. بنده خدا چند سال ابجد و هوز خوانده فکر کرده عقل کل شده است. با اندک شبهه ای تمام مبانی ضعیف علمی ایشان فرو می ریزد. آن وقت می خواهند با عقل ناقص و اندک خود که تحت تاثیر هوی و هوس است به شرح کلام خدا بپردازند.
خلاصه راه فهم حقایق توسل به اولیاء با رعایت تقوی است خدا می گوید اتقوا الله و یعلمکم الله. یا به قول حافظ مصلحت بین من آن است که یاران همه کار بگذارند و سر زلف نگاری گیرند.
اما متاسفانه برخی اهل ظاهر که اغلب بی تقوا نیز هستند؛ بسیاری از روایات و ادعیه را که ایشان نمی فهمند، می گویند که چون با عقل جور در نمی آید لابد سندش درست نیست! بر این مبنا بسیاری از روایات را زیر سوال می برند. و به خیال خود روایات صحیح را از روایات جعلی جدا می کنند. ذرهم فی خوضهم یلعبون
