تاملی در عید قربان

همانطور که قبلاً گفتیم، عید به معنای رجوع و بازگشت به مبدا است. عید قربان، رجوع به اصل است توسط قربانی کردن. عید قربان عید قربانی کردن هواها و هو سها؛ و در یک جمله قربانی کردن خود در راه خداست. قربان، از قرب و نزدیکی است یعنی وقتی به خدا می رسی که خودت را بکشی فاقتلوا انفسکم. نفس و هواهای نفسانی مانع اصلی رسیدن به معشوق است. بینی و بینک انیی ینازعنی        فارفع بلطفک انیی من البین.  بین من و تو، انیت من مزاحم است به لطف خود انیت مرا از میان بردار. بزرگی می فرمود چون مردم نمی توانند خود را بکشند با تخفیف باید گوسفند بکشند. در واقع گوسفند بدلی برای کشتن نفس است. کما اینکه جناب ابراهیم نیز نتوانست انیت خود را که در پسرش ظهور نموده بود؛ از بین ببرد. خدا گوسفند را بجای فرزندش پذیرفت. از این رو همانطور که قبلاً اشاره شده ، حج ابراهیمی در توحید کامل نیست. یعنی حاجی به کمال نهایی در توحید نمی رسد و حج نیز به معنای قصد و آهنگ به سوی خداست. به نطر می رسد به همین سبب امام حسین علیه السلام از عرفات و مکه به سوی کربلا هجرت نمود چون کربلا نهایت فنا و توحید است. در کربلا انانیت و انیت عاشق به کلی محو می شود و فنای مطلق به بنده دست می دهد. لذا خود را قربان محبوب می کند و هیچ اثری از خود به جا نمی گذارد آنچه که می ماند معشوق است و این کمال توحید است. پس عید به معنای رجوع به اصل با قربانی نمودن هوای نفس است و هر کس که بیشتر هوای نفس خود را از بین ببرد به قرب بیشتری می رسد. اگر چه کشتن نفس بی عنایت او ممکن نیست. اما نکته مهم این است که بنده تن به مردن دهد مانند اسماعیل که گفت یا ابت افعل ما تومر ستجدنی ان شاء الله من الصابرین. اگر ما تن به مرگ دهیم و از او مرگ حقیقی که مرگ هواهاست را بخواهیم و در این دعا صادق باشیم؛ او به لطفش ما از خودمان رها می کند. در این زمان حقیقت عید قربان نمایان می شود. اگرچه اهل ظاهر با کشتن گوسفند فکر می کنند به وظیفه خود عمل نموده اند ولی اهل باطن در صدد محو نفس و هوای او هستند. و هرگز با کشتن گوسفند کار را تمام شده نمی پندارند.