معنای لعن

برخی تصور می کنند که لعن به معنای ناسزا و دشنام از روی خشم و ناراحتی است. اما با دقت در این کلمه در می یابیم که معنای لعن در شرع به معنای ناسزا نیست. زیرا خدا یا معصوم علیه السلام، خشمگین و ناراحت به معنای مصطلح آن نمی شوند. ناسزا گفتن افراد عادی از روی خشم و عصبانیت و احساسات بشری است. اما خدا، یا معصوم از این صفت به دورند. چون کسی به خدا ضرری نمی تواند بزند تا خدا را خشمگین کند. غضب خدا غیر از غضب عوام است. همینطور به انسان کامل و ولی مطلق خدا نیز نمی تواند صدمه بزند. اما معنای لعن طبق کتب لغت دور نمودن و راندن است. اغلب لعن را به دوری از رحمت حق معنا می کنند. اگر در قرآن خدا گروهی را لعن می کند به معنای ناسزا نیست و اگر امام در دعایی کسی را لعن می کند به معنای ناسزا نیست. بلکه دقیقاً به معنای سزاست یعنی آن شخص سزاوار لعن است و مستحق آن و به لحاظ استحقاقش، به او لعن گفته می شود. و گرنه اگر مستحق آن نباشد لعن به او گفتن صحیح نیست و به عبارتی ناسزاست. و بدیهی است معصوم کلام ناصحیح و ناسزا به کسی نمی گوید. اگر امام حسین علیه السلام به حر فرمود که مادرت به عزایت بنشیند نمی خواست توهین یا ناسزا بگوید بلکه پرده از واقعیتی برداشت که آن کشته شدن حر بود. یعنی تو کشته می شوی و مادرت در عزایت می گرید. پس امام علیه السلام جز حق و حقیقت نمی فرماید و مانند افراد عادی بشر احساساتی و عصبانی نمی شود. چون فرد ملعون به حسب اعمال یا صفات اخلاقی و یا هر علت دیگری، مستحق لعن می شود؛ به او لعن می گویند و خدا از رحمتش او را به دور می دارد. خداوند به هر موجودی به حسب استحقاق و قابلیت، اعطا می کند. پس قابلیت ما ظرف اعطای حق است. و اگر به مقدار قابلیت کسی به او ندهند در واقع به او ظلم شده است. اگر ابلیس به لعن الهی ملعون می شود قابلیتش چنین اقتضایی دارد. و اگر فرضاً کسی به او به جای لعن، سلام بفرستد؛ به او ظلم کرده است. پس ممکن است که بدون کینه و یا دشمنی ما کسی را لعن کنیم. اما گاهی افراد سوال می کنند که چرا ما در زیارت عاشوراء ظالمین به اهل بیت را لعن می کنیم. لعن بر ظالمین به اهل بیت به معنای دوری کردن از آنها در اعمال و رفتار است. و گرنه اگر کسی در عمل شبیه به ظالمین باشد و دائم به آنها لعن کند، این لعن برای او اثری ندارد. اگر بر شمر و یزید و ... لعن می کنیم یعنی در عمل مثل آنها ظالم نباشیم و صفت آنها را که مقابله با امام بود را نداشته باشیم. معنای لعن یعنی من صفت مخالفان اهل بیت و ولایت را از خودم دور می کنم. پس هر گاه خواستی لعن بگویی به دشمنان خدا، سعی کن صفت آنها را ازخودت دور کنی و آن صفت خودخواهی در برابر خدا را از بین ببری. نکته دیگر اینکه اگرچه ملعون از رحمت حق به دور است یعنی نمی تواند و یا نمی خواهد رحمت حق را به جان قبول کند؛ اما باز رحمت حق او را در یک مرتبه در برگرفته است رحمتی وسعت کل شیئ. شاید معنای لبخند امام حسین علیه السلام به قاتلش این باشد که تو هم در تحت رحمت من هستی. ترسم که شفاعت کند از قاتل خویش ...