قریه و مدینه در قرآن

در قرآن 61 مرتبه کلمه قریه و قری ذکر شده است و در مقابل 14 مرتبه کلمه مدینه آمده است. قریه به معنای روستا یا شهر کوچک است در مقابل مدینه که شهر بزرگ می باشد. دقت در این آیات نکته مهمی را در بردارد و آن اینکه معمولاً آیاتی که در مورد اهل قریه آمده با الفاظی مثل ظالم، نائم، بی ایمانی، کفر، عمل خبیث همراه است. در این آیات اغلب خداوند اشاره به هلاک نمودن اهل قریه توسط حق دارد. همانگونه که قبلاً نیز اشاره شده قریه یا روستا منظور همین روستای ظاهری نیست. بلکه مرتبه و جایگاهی است که اهل دنیا در آن هستند و اهل قریه به عبارتی اهل دنیا و اسیر دنیا و هواهای نفسانی هستند. و ان من قریه الا نحن مهلکوها قبل یوم القیمه او معذبوها عذاباً شدیداً. در این آیه اشاره شده که تمام قریه ها قبل از روز قیامت هلاک می شوند. در روایاتی توصیه شده که در روستا نمانید و به شهر بروید زیرا اهل روستا و قریه ظالمند. مرحوم حاج آقا دولابی نیز در سخنان خود به طور غیر مستقیم به این موضوع اشاره دارد. در آیه دیگر مومنین می گویند که ربنا اخرجنا من هذه القریه الظالم اهلها. از این مطالب نتیجه می گیریم که اهل قریه اهل دنیا و در بعد از حق به سر می برند به خلاف اهل مدینه که در اغلب آیات از ایشان به خوبی یاد شده است. به نظر می رسد اهل مدینه اهل معنا و اهل معرفت باشند. در برخی آیات از اهل مدینه با لفظ رجل که به معنای مرد الهی و ولی خداست یاد شده است. و جاء رجل من اهل المدینه یسعی ... انی لک من الناصحین. و یا و جاء من اقصی المدینه رجل یسعی قال یا قوم اتبعوا المرسلین. و کلام نبوی که فرمود انا مدینه العلم و علیّ بابها. از این کلام نتیجه می گیریم که فهم کلام خدا به سادگی ممکن نیست  و ما نباید آن را با سخن ساده مردم عادی خلط نماییم. از نظر ادبیات عامه مرد یعنی جنس مرد در مقابل زن  اما از منظر خدا و اولیاء مرد یعنی انسان الهی و مرد خدا. پس مفسر باید با ادبیات خدا و معصومین آشنا باشد سپس تفسیر نماید.