القای عصا

در سیر و سلوک الی الله سالک باید تمام تعلقات و هر چه که به آن اتکاء دارد را ترک نماید. حق تعالی به موسی فرمود ما تلک بیمینک یا موسی قال هی عصای اتوکا علیها و اهش بها علی غنمی و لی فیها مارب اخری. ای موسی چه در دست داری؟ گفت عصایی که به آن اتکاء دارم و برای گوسفندانم برگ می ریزم  و کارهای دیگر. عصا در اینجا به قول بزرگی، کنایه از عقل و تدبیر  بشری در راه خداست. خدا  به موسی امر می کند که هر چه در دست داری و با آن امور دنیوی یا اخروی را اداره می کنی رها کن. از علم و تدبیر و عقل و عمل و سعی و تلاش. اما نکته مهم این است که این برای سالک مقرب  و منتهی است و گرنه  برای مبتدیان تلاش و کوشش ضروری است. در یک مرتبه امر به سعی و تعقل و تفکر و عبادت است در مرتبه دیگر القی آن است. چنانچه در روایت است که هر کس به سن چهل سالگی برسد و عصا به دست نگیرد معصیت کرده است. احکام الهی دارای مراتبی است و هر کس در هر مرتبه است باید احکام مربوط به خود را عمل نماید. همانطورکه  احکام اطفال با بالغین متفاوت است احکام عوام مردم با سالکین و سالکین با اولیاء و کملین متفاوت است. اما اهل ظاهر تصور کرده اند که همه احکام برای همه به تساوی آمده است. لذا خود را با اولیاء مقایسه می کنند و پندارند احکام و دستورات برای همه ابتدایی و ساده است. به یکی امر به عصا گرفتن و به دیگری القای آن امر می شود.  به یکی امر به زهد و تقوی و عبادت و ریاضت می شود و به دیگری ترک زهد و تقوی. 

زمانی که موسی (ع) عصا را انداخت متوجه شد که اژدهای مبین است. از چیزی که به آن اتکاء کرده بود وحشت کرد چون به ماهیت حقیقی آن پی برد. آن عصا از اول اژدها بود ولی موسی نمی دید. لذا فرمود هی ثعبان مبین در مقابل مخفی و پنهان. ثعبان بود ولی مخفی بود وقتی که آن را ترک کرد متوجه شد که اژدهاست. نفس اژدرهاست او کی مرده است. اما خدا به او امر کرد نترس و دوباره آن را بگیر! چون ماهیت عقل و تدبیر را دانست هرگز به آن اتکاء(اتوکا)  نمی کند ولی از آن استفاده می کند. سپس با آن توانست سحر سحره را باطل کند. 

حیلت رها کن عاشقا دیوانه شو دیوانه شو. در راه عشق عاشق باید حیلتها را رها کند و با مرکب عشق به سوی حق حرکت کند. 

گوی شو می گرد بر پهلوی عشق

غلت غلتان در خم چوگان عشق

این سفر زین پس بود جذب خدا 

آن سفر بر ناقه باشد سیر ما